GIỚI THIỆU KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC “Sự kiện Nguyễn Tất Thành - Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước. Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại”

Ngày 5/6/1911, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành rời cảng Sài Gòn mang theo khát vọng lớn lao của cả dân tộc là tìm được con đường cứu nước để mang lại độc lập cho Tổ quốc, tự do, hạnh phúc cho đồng bào. Hành trình tìm đường cứu nước (1911-1941) và cả cuộc đời dành cho cách mạng, cho đất nước, cho nhân nước đã minh chứng một cách rõ nét công lao to lớn của Người đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân Việt Nam, cũng như vai trò của Người đối với phong trào cách mạng thế giới trong cuộc đấu tranh chung vì hòa bình, độc lập, dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Kỷ niệm 110 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước (5/6/1911 - 5/6/2021) và Sơ kết 05 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Sự kiện Nguyễn Tất Thành - Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước. Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại”.

Ban Tổ chức đã nhận được 128 bài tham luận của các chuyên gia, nhà khoa học tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và nhiều tỉnh thành khác trong cả nước. Đó là những bài viết chất lượng, có hàm lượng khoa học cao thể hiện quá trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc của các tác giả. Tuy nhiên, do sự bùng phát và lây lan nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, Hội thảo không thể diễn ra như dự kiến ban đầu của Ban Tổ chức vào đúng dịp kỷ niệm 110 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước (05/6/2021).

Được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh cũng như sự nỗ lực của các đơn vị phối hợp tổ chức Hội thảo, ngày 17/12/2021, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh, nơi cách đây 110 năm đã vinh dự là nơi tạm biệt và tiễn chân Nguyễn Tất Thành - Hồ Chí Minh ra nước ngoài, đi tìm chân lý cho dân tộc, Ban Tổ chức Hội thảo tổ chức buổi họp báo để giới thiệu tới công chúng những kết quả nghiên cứu của các chuyên gia, các nhà khoa học cũng như ra mắt cuốn Kỷ yếu Hội thảo.

Chủ trì buổi họp báo giới thiệu Kỷ yếu Hội thảo khoa học: “Sự kiện Nguyễn Tất Thành-Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước. Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại” gồm các đồng chí:

- PGS.TS. Phạm Minh Tuấn - Giám đốc, Tổng Biên tập Nxb Chính trị quốc gia Sự thật.

- TS. Vũ Mạnh Hà - Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh.

-  Đại tá Nguyễn Văn Hiếu – Phó Chính ủy Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- ThS. Trần Thế Thuận – Thành ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể Thao Thành phố Hồ Chí Minh.

Đến dự buổi họp báo, có sự tham gia của các khách mời là các đồng chí lãnh đạo Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; Đại diện của 4 cơ quan phối hợp tổ chức Hội thảo; Cán bộ, viên chức quản lý các phòng, ban chuyên môn của Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh, Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh; Các chuyên gia, nhà nghiên cứu và tác giả tham luận tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh ... Buổi Họp báo cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các cơ quan thông tấn, báo chí của Trung ương, các bộ, ngành, của Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đến dự và đưa tin.

Để đánh dấu ý nghĩa đặc biệt của sự kiện kỷ niệm 110  năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước, Ban Tổ chức Hội thảo thống nhất quyết định lựa chọn 110 bài trong tổng số các bài tham luận để xuất bản Kỷ yếu. Đây là các bài viết được lựa chọn trên cơ sở các vấn đề liên quan đến chủ đề Hội thảo được Ban Tổ chức đưa ra, không trùng lặp về nội dung cũng như tên gọi của các bài viết. Con số 110 bài tham luận của cuốn Kỷ yếu cũng chính là món quà tri ân, thể hiện tấm lòng kính yêu, biết ơn vô hạn của các cơ quan đồng tổ chức cũng như các nhà nghiên cứu kính dâng lên Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, Nhà văn hóa kiệt xuất.

Cuốn Kỷ yếu Hội thảo khoa học: “Sự kiện Nguyễn Tất Thành-Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước. Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại” với gần 1000 trang đã tái hiện một cách chân thực và đầy đủ hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành - Hồ Chí Minh cũng như ý nghĩa của sự kiện đó đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, bao gồm 4 phần nội dung: 

Phần I: “Từ Thành phố này Người đã ra đi”

Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX là giai đoạn có nhiều biến động của lịch sử thế giới và Việt Nam. Trên thế giới, chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn độc quyền (chủ nghĩa đế quốc) và ra sức đàn áp, bóc lột nhân dân lao động trong nước, đẩy mạnh xâm lược, áp bức nhân dân các nước thuộc địa. Ở Việt Nam, phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp nổ ra mạnh mẽ nhưng đều lần lượt thất bại. Sinh ra và lớn lên trong cảnh nước mất nhà tan, lại chứng kiến những bất công, lầm than, cơ cực mà người dân phải gánh chịu, Nguyễn Tất Thành thấm đẫm nỗi khổ của cảnh nước mất nhà tan. Từ trong huyết quản truyền thống yêu nước của dân tộc, truyền thống quê hương và gia đình đã từng bước thôi thúc Nguyễn Tất Thành đi ra nước ngoài, đến với các nước phương Tây để tìm đường cứu nước. Quá trình chuẩn bị cho dự định đó đã đưa Nguyễn tất Thành đến với cảng Sài Gòn. Có thể thấy, Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh là nơi Nguyễn Tất Thành dừng chân không lâu, nhưng đây lại là nơi có vai trò quan trọng, tác động trực tiếp đến quyết định xuất dương tìm đường cứu nước của Người. Ngày 5/6/1911, với tên gọi Văn Ba, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã rời cảng Sài Gòn, tạm biệt Tổ quốc để khởi đầu hành trình 30 năm bôn ba đi tìm đường cứu nước.

Nội dung Phần I của Kỷ yếu tập trung vào các vấn đề sau:

- Bối cảnh lịch sử trong nước và thế giới thời điểm Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước.

- Những nguyên nhân Nguyễn Tất Thành lựa chọn Sài Gòn là điểm khởi đầu trên hành trình tìm đường cứu nước của mình.

- Dấu ấn của thương cảng Sài Gòn và vị trí cầu tàu nơi con tàu Amiral Latouche Tréville đưa Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước...

Phần II: Hành trình tìm đường cứu nước

Vượt qua ba đại dương, bốn châu lục Á, Âu, Phi, Mỹ, trải qua những năm tháng lao động kiếm sống, hòa mình vào cuộc sống của những người dân lao động, Nguyễn Tất Thành-Hồ Chí Minh nhận thấy: “Dù màu da có khác nhau, trên đời này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột và giống người bị bóc lột” và Người hiểu được thực chất những gì ẩn giấu đằng sau khẩu hiệu “Tự do, Bình đẳng, Bác ái” của Pháp. Bên cạnh những thay đổi về nhận thức, Nguyễn Tất Thành đã tiếp thu những tinh hoa, văn hóa của Phương Đông và phương Tây để làm giàu có thêm vốn tri thức của bản thân. Tất cả những hoạt động đó đã góp phần quan trọng đưa Nguyễn Tất Thành-Nguyễn Ái Quốc từng bước đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, chân lý của thời đại.

Để thể hiện nội dung trên, Phần II của Kỷ yếu được các nhà khoa học tập trung vào các vấn đề sau:

- Các công việc Nguyễn Tất Thành-Nguyễn Ái Quốc đã làm trong 30 năm tìm đường cứu nước (1911-1941).

- Việc học và sử dụng ngoại ngữ của Nguyễn Tất Thành-Nguyễn Ái Quốc.

- Nguyễn Tất Thành-Hồ Chí Minh với việc sử dụng báo chí là phương tiện đấu tranh cách mạng.

- Những tác phẩm lớn của Nguyễn Tất Thành-Nguyễn Ái Quốc trong 30 năm hoạt động ở nước ngoài (1911-1941).

- Nguyễn Tất Thành-Nguyễn Ái Quốc với các tổ chức chính trị trên thế giới trong hành trình tìm đường cứu nước (1911-1941).

Phần III: “Người đi tìm hình của nước”

Sau 10 năm tìm hiểu thế giới, hòa mình vào cuộc sống lao động và chiến đấu của giai cấp vô sản, Nguyễn Tất Thành-Hồ Chí Minh đã đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, hướng niềm tin vào Quốc tế Cộng sản và quyết định đưa cách mạng Việt Nam đi theo con đường cách mạng vô sản. Từ đó, Nguyễn Ái Quốc đã đấu tranh, bảo vệ và vận dụng sáng tạo đường lối của Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, sáng lập chính đảng của giai cấp công nhân Việt Nam (3/2/1930); Người tổ chức và lãnh đạo Cách mạng Tháng Tám thành công, sáng lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (2/9/1945), trở thành vị Tổng chỉ huy tài ba và là ngọn cờ kêu gọi, tập hợp sức mạnh toàn dân, lãnh đạo nhân dân Việt Nam giành thắng lợi vẻ vang trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đưa nước Việt Nam bước vào thời kỳ mới, đi lên chủ nghĩa xã hội. Trên cơ sở đó, Phần III của Kỷ yếu tập trung vào các nội dung chính sau:

- Những nhận thức của Nguyễn Tất Thành-Hồ Chí Minh về thế giới và kẻ thù của dân tộc (1911-1945).

- Thời kỳ khảo sát, nghiên cứu các học thuyết trên thế giới và đến với chủ nghĩa Lênin của Nguyễn Tất Thành-Nguyễn Ái Quốc (1911-1920).

- Thời kỳ hoạt động với tư cách là một chiến sĩ cộng sản và chuẩn bị các điều kiện cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc (1920-1930).

- Thời kỳ Nguyễn Ái Quốc vượt qua những khó khăn, thử thách và sự kiên định về tư tưởng, quan điểm của Người về cách mạng giải phóng dân tộc (1931-1940).

- Thời kỳ Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam (1941-1969).

Phần IV: Hồ Chí Minh sống mãi

110 năm đã trôi qua kể từ ngày thành phố Sài Gòn-Gia Định trước đây, nay là Thành phố Hồ Chí Minh tiễn chân người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành ngày 5/6/1911 bắt đầu hành trình đi tìm chân lý cho dân tộc đến khi trở về Tổ quốc trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam năm 1941 và sau này trên cương vị Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Người chưa một lần được quay trở lại nơi đây. Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt bàn tay lên ngực trái với câu nói xúc động nghẹn ngào thể hiện tình cảm với đồng bào Nam Bộ luôn còn mãi trong trái tim mỗi người dân Việt Nam: “Bác chẳng có gì tặng lại cả, chỉ có cái này: Miền Nam yêu quý luôn ở trong trái tim tôi”. Đất nước được thống nhất, nhân dân Sài Gòn vinh dự và tự hào khi Thành phố được mang tên Bác kính yêu - Thành phố HỒ CHÍ MINH. Tư tưởng, tấm gương đạo đức cao đẹp cùng những cống hiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam và quốc tế là di sản quý báu của toàn Đảng, toàn dân ta, là niềm tự hào, nguồn cổ vũ lớn lao đối với các thế hệ người Việt Nam. Chính vì vậy, công tác giữ gìn, phát huy giá trị những di tích và địa điểm di tích, các công trình tưởng niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng như trong cả nước và trên thế giới có vai trò vô cùng quan trọng. Đó cũng là nội dung Phần IV của cuốn Kỷ yếu.

Ban Tổ chức hy vọng cuốn Kỷ yếu sẽ góp phần giúp độc giả có thêm những hiểu biết toàn diện, sâu sắc trong quá trình nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thông qua đó, tiếp tục khẳng định ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của sự kiện ngày 5/6/1911 và hành trình đi tìm đường cứu nước của Người; Góp phần lan tỏa sâu rộng hơn nữa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đến các thế hệ người Việt Nam ở trong và ngoài nước cũng như bạn bè quốc tế.